Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao một số sản phẩm có giá cao bất thường so với chi phí sản xuất thực tế? Hay tại sao rượu, bia, thuốc lá hay xe hơi lại có giá thành cao hơn nhiều so với giá trị cơ bản? Câu trả lời nằm ở chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) – một công cụ quan trọng trong chính sách tài khóa của Việt Nam. Hiểu rõ về thuế TTĐB không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật mà còn giúp người tiêu dùng nắm bắt được cơ cấu giá thành của nhiều mặt hàng thiết yếu.
Bài viết ngày hôm nay của Kế toán Diamond Rise sẽ giúp bạn có thêm rất nhiều thông tin thú vị, hữu ích về chủ đề thuế tiêu thụ đặc biệt, hãy cùng tìm hiểu nhé!
1. Tổng quan về thuế tiêu thụ đặc biệt
1.1 Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì?
Thuế TTTĐB là một loại thuế gián thu được áp dụng đối với một số hàng hóa và dịch vụ đặc thù. Đây là loại thuế được tính trên giá bán của hàng hóa, dịch vụ và do người tiêu dùng gián tiếp chi trả thông qua việc mua sản phẩm hoặc sử dụng dịch vụ. Thuế TTĐB được thiết kế không chỉ nhằm tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước mà còn để điều tiết sản xuất và tiêu dùng một số mặt hàng cụ thể.
Tại Việt Nam, thuế tiêu thụ đặc biệt (hay được gọi là SCT – Special Consumption Tax) được áp dụng với mục tiêu kép: hạn chế tiêu dùng những mặt hàng có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và môi trường, đồng thời tạo công bằng trong đóng góp ngân sách từ những mặt hàng xa xỉ.
1.2 Phạm vi áp dụng thuế TTĐB
Theo quy định hiện hành, thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng cho các nhóm hàng hóa và dịch vụ chính sau:
- Hàng hóa:
- Thuốc lá, xì gà và các chế phẩm từ thuốc lá
- Rượu các loại (từ 20 độ trở lên)
- Bia các loại
- Xe ô tô dưới 24 chỗ ngồi
- Xe mô tô có dung tích xi-lanh trên 125cm³
- Tàu bay, du thuyền
- Xăng các loại
- Điều hòa nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống
- Bài lá, vàng mã
- Dịch vụ:
- Kinh doanh vũ trường, mát-xa, karaoke
- Kinh doanh casino, trò chơi điện tử có thưởng
- Kinh doanh đặt cược, xổ số
- Kinh doanh golf
Như vậy, thuế TTĐB chủ yếu tập trung vào các mặt hàng xa xỉ, hoặc các dịch vụ giải trí đặc thù.
2. Cơ sở pháp lý
Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt số 27/2008/QH12 được Quốc hội thông qua ngày 14/11/2008 là văn bản pháp lý quan trọng nhất điều chỉnh thuế này. Luật đã được sửa đổi, bổ sung nhiều lần qua các năm để phù hợp với tình hình kinh tế – xã hội của đất nước, trong đó đáng chú ý là:
- Luật số 70/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế TTĐB
- Luật số 106/2016/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế GTGT, Luật Thuế TTĐB và Luật Quản lý thuế
- Luật số 71/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật về thuế
2.2 Nghị định và Thông tư hướng dẫn
Để triển khai Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Chính phủ và Bộ Tài chính đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn:
- Nghị định số 26/2009/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế TTĐB
- Nghị định số 108/2015/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế TTĐB và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế TTĐB
- Thông tư số 195/2015/TT-BTC hướng dẫn thi hành Nghị định số 108/2015/NĐ-CP
- Thông tư số 130/2016/TT-BTC hướng dẫn Nghị định số 100/2016/NĐ-CP về thuế TTĐB
Các văn bản này cung cấp hướng dẫn cụ thể về cách tính thuế, đối tượng chịu thuế, căn cứ tính thuế, miễn giảm thuế và các vấn đề liên quan khác đến thuế tiêu thụ đặc biệt.
3. Mức thuế và biểu thuế tiêu thụ đặc biệt
3.1 Phân loại nhóm hàng hóa và dịch vụ
Thuế TTĐB được áp dụng với mức khác nhau tùy thuộc vào từng nhóm hàng hóa và dịch vụ. Việc phân loại này dựa trên mức độ cần thiết của sản phẩm/dịch vụ, tác động đến sức khỏe, môi trường và mục tiêu điều tiết tiêu dùng của nhà nước.
3.2 Bảng mức thuế tiêu thụ đặc biệt
Dưới đây là bảng tổng hợp mức thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng cho một số mặt hàng và dịch vụ phổ biến:
| Hàng hóa/Dịch vụ | Mức thuế TTĐB | Điều chỉnh gần đây |
|---|---|---|
| Thuốc lá điếu | 75% | Tăng từ 70% năm 2019 |
| Rượu từ 20 độ trở lên | 65% | Áp dụng từ 2018 |
| Bia các loại | 65% | Tăng từ 60% năm 2018 |
| Xe ô tô 9 chỗ trở xuống | 35-150% | Tùy dung tích xi-lanh |
| Xe mô tô trên 125cm³ | 20% | Không thay đổi |
| Xăng các loại | 10% | Không thay đổi |
| Vũ trường | 40% | Không thay đổi |
| Karaoke | 30% | Áp dụng từ 2017 |
| Casino, trò chơi điện tử có thưởng | 35% | Không thay đổi |
Đáng chú ý, đối với xe ô tô, mức thuế TTĐB được phân theo dung tích xi-lanh:
- Dưới 1.5L: 35%
- Từ 1.5L đến dưới 2.0L: 40%
- Từ 2.0L đến dưới 2.5L: 45%
- Từ 2.5L đến dưới 3.0L: 50%
- Từ 3.0L đến dưới 4.0L: 90%
- Từ 4.0L đến dưới 5.0L: 110%
- Từ 5.0L đến dưới 6.0L: 130%
- Từ 6.0L trở lên: 150%
Mức thuế này có xu hướng tăng dần qua các năm, phản ánh chính sách khuyến khích tiêu dùng xanh và hạn chế các sản phẩm có hại.
4. Quy trình kê khai và nộp thuế tiêu thụ đặc biệt
4.1 Hồ sơ kê khai thuế TTĐB
Doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt phải thực hiện kê khai thuế hàng tháng. Hồ sơ kê khai bao gồm:
- Tờ khai thuế TTĐB theo mẫu số 01/TTĐB
- Bảng kê hóa đơn hàng hóa, dịch vụ bán ra chịu thuế TTĐB
- Bảng kê hóa đơn hàng hóa mua vào được khấu trừ thuế TTĐB (nếu có)
- Các tài liệu khác liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế
Đối với hàng nhập khẩu, thuế TTĐB được kê khai, nộp cùng thời điểm làm thủ tục hải quan, tương tự như thuế nhập khẩu.
4.2 Quy trình kê khai qua hệ thống eTax
Hiện nay, cơ quan thuế đã triển khai hệ thống kê khai thuế điện tử (eTax) giúp doanh nghiệp dễ dàng thực hiện nghĩa vụ thuế. Quy trình kê khai thuế TTĐB qua hệ thống eTax bao gồm:
- Đăng nhập vào hệ thống eTax bằng tài khoản đã được cấp
- Chọn loại tờ khai thuế TTĐB (mẫu 01/TTĐB)
- Nhập đầy đủ thông tin theo yêu cầu của tờ khai
- Đính kèm các tài liệu cần thiết (nếu có)
- Ký điện tử và gửi tờ khai
- Nhận kết quả xác nhận nộp tờ khai từ cơ quan thuế
Việc nộp thuế có thể thực hiện qua ngân hàng hoặc các kênh thanh toán điện tử được hệ thống eTax hỗ trợ. Thời hạn nộp thuế TTĐB là ngày 20 của tháng tiếp theo tháng phát sinh nghĩa vụ thuế.
5. FAQ và lưu ý về thuế tiêu thụ đặc biệt
5.1 Miễn giảm thuế TTĐB
Theo quy định hiện hành, một số trường hợp được miễn thuế tiêu thụ đặc biệt:
- Hàng hóa nhập khẩu là quà biếu, quà tặng trong định mức
- Hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan
- Hàng hóa tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu
- Hàng hóa là nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu
Ngoài ra, đối với xe ô tô chạy bằng nhiên liệu sinh học E5, E10 hoặc xe hybrid, xe điện có thể được giảm thuế TTĐB theo chính sách khuyến khích phát triển năng lượng xanh của nhà nước.
5.2 Xử lý khiếu nại về thuế tiêu thụ đặc biệt
Trong trường hợp không đồng ý với quyết định của cơ quan thuế về thuế TTĐB, người nộp thuế có quyền:
- Đề nghị giải thích trực tiếp với cơ quan thuế
- Khiếu nại hành chính theo quy định của Luật Khiếu nại
- Khởi kiện hành chính theo quy định của Luật Tố tụng hành chính
Thời gian khiếu nại là 90 ngày kể từ ngày nhận được quyết định của cơ quan thuế. Quá trình giải quyết khiếu nại không ảnh hưởng đến nghĩa vụ nộp thuế, người nộp thuế vẫn phải nộp đủ số thuế đã được tính, trừ trường hợp được cơ quan có thẩm quyền cho phép tạm dừng.
Kết luận
Thuế tiêu thụ đặc biệt là một công cụ quan trọng trong chính sách tài khóa của Việt Nam, giúp điều tiết tiêu dùng và tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Với phạm vi áp dụng rộng từ các mặt hàng tiêu dùng phổ biến như thuốc lá, rượu bia đến các sản phẩm xa xỉ như xe hơi, du thuyền, thuế TTĐB có ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành và cơ cấu tiêu dùng trong xã hội.
Việc hiểu rõ quy định về thuế tiêu thụ đặc biệt giúp doanh nghiệp chủ động trong kế hoạch kinh doanh, đồng thời tuân thủ đúng pháp luật. Đối với người tiêu dùng, nắm bắt thông tin về thuế TTĐB giúp hiểu rõ hơn về cấu trúc giá thành của sản phẩm, dịch vụ mà mình sử dụng.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cam kết giảm thuế theo các hiệp định thương mại, có thể dự đoán thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ tiếp tục có những điều chỉnh trong tương lai, đặc biệt là với các mặt hàng có tác động đến môi trường và sức khỏe cộng đồng.
🔗 Có thể bạn quan tâm:
